4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu 2001 yılında mevzuata girmiş olup kanunun ana amacı üniversiteler, araştırma kurum ve kuruluşları ile üretim sektörlerinin işbirliği sağlanarak, ülke sanayiinin uluslararası rekabet edebilir ve ihracata yönelik bir yapıya kavuşturulması maksadıyla teknolojik bilgi üretmek, üründe ve üretim yöntemlerinde yenilik geliştirmek, ürün kalitesini veya standardını yükseltmek, verimliliği artırmak, üretim maliyetlerini düşürmek, teknolojik bilgiyi ticarileştirmek, teknoloji yoğun üretim ve girişimciliği desteklemek, küçük ve orta ölçekli işletmelerin yeni ve ileri teknolojilere uyumunu sağlamak, Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulunun kararları da dikkate alınarak teknoloji yoğun alanlarda yatırım olanakları yaratmak, araştırmacı ve vasıflı kişilere iş imkânı yaratmak, teknoloji transferine yardımcı olmak ve yüksek/ileri teknoloji sağlayacak yabancı sermayenin ülkeye girişini hızlandıracak teknolojik alt yapıyı sağlamaktır.
Bahsi geçen amacın sağlanması için vergi mevzuatında çeşitli olanaklar yaratılmış ve bölge işleticisi ve bölgede faaliyet gösteren firmaların kazancı belirli süreler ile gelir ve kurumlar vergisinden istisna tutulduğu gibi, bölgede faaliyet gösteren firmaların çalışanlarının elde ettiği ücretler her türlü vergiden istisna edilmiştir. Diğer taraftan, mükelleflere KDV ve damga vergisi açısından istisna ve muafiyetler sağlanmıştır. Makalemizde söz konusu vergi istisna ve muafiyetleri açıklanacaktır. Ek olarak, söz konusu istisna ve muafiyetlerin uygulamasına ilişkin tereddüde neden olan hususlar ve tartışmalı konulara da ayrıca yer verilecektir.
1. 4691 Sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu ile Sağlanan Vergi İstisna ve Muafiyetleri
Teknoloji geliştirme bölgelerinin amacına ulaşması adına bölgede elde edilen bazı kazanç unsurları gelir ve kurumlar vergisinden belirli bir süre ile istisna edilmiş, benzer şekilde bölge yöneticisi şirkete damga vergisi muafiyeti sağlanmış ve bölge de istihdam edilen personelin ücretleri damga vergisi ve gelir vergisinden belirli koşullar altında belirli süreler ile istisna edilmiştir. Makalemizin bu kısmında sırasıyla gelir ve kurumlar vergisi kazanç istisnası, ücret istisnası ve damga vergisi istisnasına değinilecektir.